تحقيقات فراواني در مورد توانبخشي وستيبولار يا توانبخشي تعادلي انجام گرفته است و اثبات نموده كه در بهبود علائم مربوط به بسياري از اختلالات تعادلي كاملا موثر مي باشد . افراد مبتلا به اختلالات وستيبولار اغلب مشكلات سرگيجه، منگي و گيجي، اختلال بينايي و يا عدم تعادل را تجربه مي كنند.
مشكلات ديگري نيز ممكن است اختلالات وستيبولار درپي داشته باشد مانند: تهوع و استفراغ، كاهش توانايي تمركز و خستگي.
علائم ناشي از اختلالات وستيبولار مي تواند كيفيت زندگي را كاهش دهد و تمامي جنبه هاي زندگي روزمره را تحت تاثير قرار دهد. آنها همچنين مي‌توانند مشكلات عاطفي مانند اضطراب و افسردگي را تشديد يا ايجاد كنند. علاوه بر اين، يكي از عواقب ناشي از اختلال وستيبولار اين است كه علائم اين بيماري باعث مي شود مردم به شيوه زندگي كم تحرك بپردازند تا مانع از ايجاد علايم سرگيجه ، منگي و يا عدم تعادل شوند. در نتيجه، كاهش قدرت عضلات و انعطاف پذيري، افزايش سفتي مفصلي و كاهش استقامت مي تواند رخ دهد.
روش هاي درمان كه در توانبخشي تعادلي استفاده مي شود مي تواند براي اين مشكلات ثانويه سودمند باشد .
توانبخشي وستيبولار يا توانبخشي تعادلي چيست؟
توانبخشي تعادلي يا درمان توانبخشي وستيبولار نوع خاصي از درمان است كه براي رفع مشكلات اوليه و ثانويه ناشي از اختلالات وستيبولار مورد استفاده قرار مي گيرد. اين يك برنامه مبتني بر تمرين است كه عمدتا براي كاهش سرگيجه و منگي، بي ثباتي چشم و يا عدم تعادل و افتادن طراحي شده است. براي اكثر افراد مبتلا به اختلال وستيبولار نقص دائمي مي باشد، زيرا مقدار بازسازي وستيبولار بسيار كوچك است. با اين حال، پس از آسيب سيستم تعادلي و انجام تمرينها بيماران مي توانند از طريق جبران سيستم تعادلي مركزي ، احساس بهتر و عملكرد قبلي خود را باز يابند. اين اتفاق مي افتد به اين دليل كه مغز مي آموزد از حس هاي ديگر چون حس بينايي و somatosensory يا حس عمقي ( مفاصل ، عضلات و ...) ، حس بدن و... براي جايگزيني نقص سيستم وستيبولار استفاده كند. سلامتي عصب تعادلي ، ساقه مغز ، مخچه ، بينايي و حس عمقي در بهبودي اين نقص و سيستم جبران بسيار مهم است.
در بسياري از افراد بعد از ايجاد اين نقص بصورت طبيعي سيستم جبران مركزي صورت مي‌پذيرد اما در كساني كه علايم كاهش نيافته است توانبخشي وستيبولار بسيار كمك كننده و آن ها را به زندگي طبيعي باز مي‌گرداند.
افزايش علائم بايد موقت باشد و قبل از ادامه تمرينات يا كارهاي ديگر علائم بايد به طور كامل به سطح عادي بازگردند. با گذشت زمان و با انطباق خوب و پشتكار، شدت سرگيجه بيمار كاهش مي يابد.
هدف از توانبخشي وستيبولار اين است كه بتوانيم سيستم جبران تعادلي را فعال نماييم اين كار با يك سري تمرين هاي پيش طراحي شده كه براي هر فرد متفاوت است شكل مي گيرد قبل از اينكه ما تمرين هاي ورزشي را براي يك فرد طراحي نماييم نياز به يكسري معاينات باليني و ارزيابي هاي تخصصي جامع داريم كه معاينات و ارزيابي ها مشخص مي نمايد كه توانبخشي تعادلي به چه صورت و با چه برنامه‌اي شكل گيرد . اين كار با تمرينات سفارشي براي رفع مشكل خاص افراد انجام مي شود. بسته به مشكلات مربوط به وستيبولار هر فرد تمرين‌هاي خاصي در نظر گرفته ميشود :
تمرينات توان بخشي وستيبولار يا توانبخشي تعادليعادت پذيري
تثبيت gaze چشم
تمرين‌هاي تركيبي تعادلي
تمرينات حسي براي درمان علائم سرگيجه استفاده مي شود كه به صورت حركت دادن خود و يا با محرك هاي بينايي توليد مي شود. تمرين هاي حسي در بيماران باعث ميشود كه در هنگام حركت، سرگيجه افزايش يابد به ويژه هنگامي كه آن ها حركت سريع سر دارند و يا زماني كه آن ها موقعيت خود را تغيير مي دهند مانند زماني كه خم مي شوند و ياهنگام نگاه كردن به بالا. همچنين ورزش براي بيماراني كه در محيط هايي كه تحريك بينايي در آن زياد است مانند مراكز خريد و فروشگاه هاي مواد غذايي، در هنگام تماشاي فيلم هاي پر حركت يا در حال حركت در سطوحي كه ليز و براق و ياشطرنجي است ميزان سرگيجه را افزايش مي دهد.
تمرين حسي براي سرگيجه هايي كه به دليل حركت سر يا محرك هاي بينايي بدتر نمي شود، مناسب نيست. هدف از تمرين هاي عادت پذيري اين است كه سرگيجه را از طريق تكرار با حركات خاص يا محرك هاي بينايي كه باعث سرگيجه بيماران مي شود، كاهش دهد. اين تمرين ها به طور خفيف و يا به طور متوسط، باعث علائم سرگيجه بيماران مي شود. افزايش علائم بايد موقت باشد و قبل از ادامه تمرينات يا كارهاي ديگر علائم بايد به طور كامل يا بصورت تدريجي كاهش يابند . با گذشت زمان و با انطباق خوب و پشتكار، شدت سرگيجه بيمار كاهش مي يابد، چون مغز مي آموزد كه سيگنال هاي غير طبيعي را كه از گوش داخلي دريافت مي كنند ناديده بگيرد.
تمرينات تثبيت كننده چشم براي كنترل حركات چشم مورد استفاده قرار مي گيرند، بنابراين بينايي مي تواند در طول حركت سر، فعال باشد. اين تمرينها براي بيماراني كه مشكلات را به طور ناگهاني گزارش مي دهند، مناسب است زيرا دنياي بينايي آن ها پرش يا چرخش مي كند، مانند هنگام خواندن و يا هنگام تلاش براي شناسايي اشياء در محيط، به ويژه هنگاميكه در حركت هستند.
براي بهبود كنترل حركات چشم تمرينات تثبيت كننده gaze مورد استفاده قرار مي‌گيرد بنابراين بينايي مي تواند در طول حركت سرعملكرد فعال داشته باشد .
تمرين‌هاي تعادلي شامل تركيبي از تمرين‌هاي است كه حواس بينايي، حس عمقي (مفاصل و عضلات) و بخش وستيبولار گوش را با يكديگر هماهنگ مي‌كند و با ارائه سيگنال‌هايي به مغز سيستم جبران تعادلي را فعال و فرد بعد از مدتي به حال خوب باز مي‌گردد.
سخن پاياني در اين مقاله سعي شده اطلاعات بصورت كلي در اختيار شما قرار گيرد و در مقاله هاي بعدي در مورد تك تك آن ها به تفصيل توضيح خواهيم داد.
- یکشنبه ۰۱ اسفند ۰۰ ۱۴:۲۹ ۱۲۸ بازديد
- ۰ نظر